Bilimsel araştırmaların, tezlerin veya makalelerin yazılması sırasında en önemli adımlardan biri, çalışmanın özeti veya özetinin oluşturulmasıdır. Özet, araştırmanın temel noktalarını ve bulgularını kısa ve öz bir şekilde sunarak okuyuculara çalışmanın ana hatlarını aktarır. Amerikan Psikoloji Derneği (APA) tarafından geliştirilen APA stili, özetleme işleminin nasıl yapılması gerektiği konusunda belirli kurallar ve öneriler sunar. Bu makalede, APA stili içinde özet ve özetleme tekniklerini ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz.
Özetin Önemi
Öncelikle, bir araştırma çalışması veya makale özeti oluşturmanın neden bu kadar önemli olduğunu anlamamız gerekiyor. İşte özetin önemini vurgulayan bazı ana noktalar:
- Okuyucu İlgisini Çekme: İyi bir özet, okuyucunun çalışmanızı okuma isteğini uyandırabilir. Özellikle yoğun bir akademik ortamda, insanlar zamanlarını doğru kaynakları seçerek harcamak isterler.
- Çalışmanın İçeriğini Özetleme: Özet, çalışmanızın ana fikirlerini ve bulgularını kısaca sunar. Bu, okuyucunun çalışmanızın genel içeriğini anlamalarına yardımcı olur.
- Araştırmanın Önemini Vurgulama: Özet, çalışmanızın teorik veya pratik önemini vurgulamak için bir fırsattır. Bulgularınızın neden önemli olduğunu ve mevcut literatüre nasıl katkı sağladığınızı belirtmek, okuyucuları etkileyebilir.
APA Stiline Göre Özetleme Adımları
APA stili, bir araştırma çalışması veya makale özeti oluştururken izlenmesi gereken bazı adımlar ve kurallar sunar. İşte APA stiline göre özetleme adımları:
Adım 1: Özetin Başlığını Oluşturun
Özetin başlığı, çalışmanızın ana başlığından farklı olmalıdır. Başlığı “Özet” veya “Abstract” olarak belirtin ve bunu kalın harflerle yazın. Başlığı, sayfanın üst kısmına merkezlemeye dikkat edin.
Adım 2: Özetin Uzunluğunu Belirleyin
APA stili, bir araştırma çalışması veya makale için özetin belirli bir kelime sayısını önermez, ancak genellikle 150 ila 250 kelime arasında olması tavsiye edilir. Derginin veya yayının belirlediği özet uzunluğunu dikkate almalısınız.
Adım 3: Özetin İçeriğini Belirleyin
Özet, çalışmanızın temel bileşenlerini içermelidir. İşte özet içeriği hakkında dikkate almanız gereken bazı unsurlar:
- Çalışmanın Amacı: Çalışmanın ana amacını ve araştırma sorularınızı belirtin.
- Yöntemler: Kullandığınız araştırma yöntemlerini ve veri toplama tekniklerini özetleyin.
- Bulgular: Çalışmanızın temel bulgularını ve elde ettiğiniz sonuçları özetleme.
- Önemli Sonuçlar: Bulgularınızın teorik veya pratik önemini vurgulayın.
- Öneriler: Çalışmanızın sonuçlarına dayalı olarak gelecekteki araştırmalar veya uygulamalar için öneriler sunun.
Adım 4: Özetin Dili ve Stili
Özetinizi yazarken, açık ve öz bir dil kullanmaya özen gösterin. Gereksiz teknik terimlerden kaçının ve genel bir okuyucunun çalışmanızı anlamasını hedefleyin. APA stiline göre, özet metni içinde kaynak atıfları veya tablo/şekil referansları kullanmamalısınız.
Adım 5: Özetin İncelenmesi ve Düzeltmeler
Özetinizi yazdıktan sonra, dilbilgisi hatalarını ve tutarsızlıkları düzeltmek için özenle gözden geçirin. APA stiline uygunluğunu kontrol edin ve gerekli düzeltmeleri yapın.
Özet ve Anahtar Kelimeler
APA stili, özeti takip eden bir “Anahtar Kelimeler” (Keywords) bölümünün eklenmesini önerir. Bu bölümde, çalışmanızın anahtar kelimelerini listeleyin. Bu anahtar kelimeler, çalışmanızın veritabanlarında daha kolay bulunmasına yardımcı olur.
Bu makalede, APA stili içinde özet ve özetleme tekniklerini ayrıntılı bir şekilde inceledik ve bilimsel araştırmaların veya makalelerin özetlerinin nasıl oluşturulması gerektiğini anlattık. Özetleme, bir çalışmanın veya araştırmanın temel noktalarını vurgulamak, okuyucuların çalışmanın içeriğini hızlıca anlamasına yardımcı olmak ve bilimsel topluluğa katkı sağlamak açısından son derece önemlidir.
Özetleme sürecine başlarken, çalışmanızın ana amacını ve araştırma sorularını özetlemeniz gerektiğini vurguladık. Ardından, kullanılan yöntemleri, elde edilen bulguları ve bu bulguların teorik veya pratik önemini özetledik. Özellikle, çalışmanın mevcut literatüre nasıl bir katkı sağladığını vurgulamanız, okuyucularınızın çalışmanızın önemini anlamalarına yardımcı olabilir.
Özetin dili ve stili konusunda dikkatli olmanız gerektiğini ve gereksiz teknik terimlerden kaçınmanız gerektiğini de belirttik. Ayrıca, özetinizi yazdıktan sonra dilbilgisi hatalarını ve tutarsızlıkları düzeltmek için özenle gözden geçirmeniz gerektiğini hatırlattık.
Son olarak, APA stiline göre özetinizi oluştururken belirli kurallara uymanız gerektiğini ve özetin sonunda anahtar kelimeleri listelemenizin önemli olduğunu vurguladık. Bu anahtar kelimeler, çalışmanızın veritabanlarında daha kolay bulunmasına yardımcı olabilir.
Tüm bu adımları takip ederek, çalışmanızın özetini başarıyla oluşturabilir ve okuyucularınıza çalışmanızın temel noktalarını net bir şekilde iletebilirsiniz. APA stili, bu süreci düzenlemek ve standartları belirlemek için önemli bir rehber sunar ve bu kurallara uyarak çalışmanızı daha etkili bir şekilde sunabilirsiniz.